Laptop Şarj Sınırlamasıyla Pil Ömrünü Uzatma Yolları

Laptopların en büyük avantajlarından biri, elektrik prizine bağımlı olmadan çalışabilmektir. Ne var ki, pil teknolojisi her ne kadar gelişse de, uzun vadeli kullanımlarda batarya sıhhatinin azalması kaçınılmaz bir gerçektir. Günümüzde pek çok üretici, dizüstü bilgisayarın pil şarjını muhakkak bir yüzdeyle sınırlamaya imkan tanıyan yazılımlar yahut donanım özellikleri sunarak pil ömrünü muhafazaya yönelik tahliller geliştirmiştir. Bu makalede, farklı markaların şarj sınırlama sistemlerinden ve uzun vadede pil sıhhatini korumak için neler yapabileceğinizden bahsediyoruz.

Şarj Sınırlaması Nedir ve Neden Kıymetlidir?

Her lityum-iyon batarya, vakitle yıpranır ve başlangıçtaki güç kapasitesini kademeli olarak kaybeder. Şarj ve deşarj döngülerinin sayısı arttıkça bu kayıp hızlanır. Dizüstü bilgisayarınızın pilini daima %100 düzeyinde tutmak da aşınmayı hızlandırabilir. Bu noktada, şarj sınırlaması olarak isimlendirilen özellik devreye girer. Bu özellik, pil şarjını isteğe bağlı olarak örneğin %80’de yahut daha düşük bir düzeyde durdurur; batarya tam kapasiteye hiç ulaşmadığı için aşınma suratı daha düşük seyreder.

Birçok dizüstü bilgisayar üreticisi, kendi idare yazılımında (Control Center, Utility yahut Vantage gibi) bu cins bir ayarı yerleştirmiştir. Böylece daima masaüstü modunda yahut uzun müddet prize takılı kullanımda olan kullanıcılar, pillerinin ömrünü daha uzun kılabilir.

Farklı Markalarda Şarj Sonlandırma Yöntemleri

Dizüstü bilgisayarlarda pil şarjını kısıtlamak için birçok üretici, kendi yazılımları yahut BIOS özellikleri aracılığıyla kullanıcılara farklı seçenekler sunar. Böylece pil ömrünü uzatmak için tam dolum yerine belirli bir yüzdeye kadar şarj sağlanır. Aşağıda, önde gelen markalarda bu özelliğin nasıl etkinleştirilebileceğini bulabilirsiniz.

ASUS

ASUS aygıtlarda ekseriyetle “MyASUS” isimli uygulama kullanılır. Bu uygulamada yer alan “Pil Bakım Modu” yahut “Battery Health Charging” menüsünü bulabilirsiniz. Burada şarjı %80’de durduran, hatta kimi modellerde %60’a kadar sınırlayan seçenekler bulunur. Bazen “Anında Tam Şarj” üzere bir mod da vardır. Bu modu aktifleştirdiğinizde pil büsbütün %100’e kadar dolar, fakat 24 saat sonra tekrar sonlandırma otomatik devreye girer.

MSI

MSI dizüstü bilgisayarlarda “MSI Center” (yeni modellerde) yahut “Dragon Center” (eski modellerde) üzerinden “Battery Master” sekmesine bakarak şarj sonlandırmasını ayarlayabilirsiniz. İstikrarlı (Balanced) mod, batarya şarjını %80 civarında sonlandırarak gereksiz çok dolumu önler. Daha sert kısıtlama yapmak isteyenler “Best for Battery” üzere opsiyonları da görebilir.

HP

HP aygıtlarda “Battery Health Manager” ve “Battery Deva Function” üzere özellikler mevcuttur. BIOS menüsüne girip ilgili seçeneklere ulaşabilirsiniz. “Adaptive Battery Optimizer” varsayılan olarak devrede olabilir yahut “Battery Deva Function” ile şarjı daha düşük düzeyde sabitleyebilirsiniz. HP’nin özel arayüzleri farklı modellerde değişiklik gösterebilir; bu nedenle BIOS’taki güç ayarlarına göz atmanız gerekebilir.

Lenovo

Lenovo kullanıcıları “Lenovo Vantage” yazılımıyla işleri çarçabuk halledebilir. Açtığınızda “Pil Ayarları” (Battery Settings) menüsüne girip “Koruma Modu” ya da “Conservation Mode” seçeneğini aktifleştirdiğinizde pil yüzdesini genelde %55–60 yahut %80’e sabitler. Bu da tam dolu hale ulaşmayı engelleyerek pil aşınmasını azaltır.

Dell

Dell bilgisayarlarda “Dell Power Manager” üzerinden “Battery Settings” kısmı yönetilebilir. Örneğin “Primarily AC Use” modu, şarjı %80 civarında sınırlayarak daima prizde kullanım senaryolarında pil yıpranmasını düşürür. Alternatif olarak özel bir “Custom” seçeneğinde yüzdelik aralık belirtmek de mümkündür.

Acer

Acer, “Acer Deva Center” yahut “AcerSense” uygulamalarında “Optimize Edilmiş Pil Şarjı” üzere isimlerle misal bir şarj sonlandırma sistemi sunar. Etkinleştirildiğinde pil %80 dolaylarında durabilir. Birtakım modellerde %60 seçeneği de mevcuttur.

Surface (Microsoft)

Microsoft’un Surface aygıtlarında “Akıllı Şarj (Smart charging)” özelliği, art planda kullanım alışkanlıklarını tahlil ederek pilin sürekli %100 düzeyine çıkmamasını sağlar. Ayrıyeten birtakım Surface modellerin BIOS ayarlarında “Battery Limit Mode” seçeneği bulunmaktadır. Bu, dizüstü bilgisayar pilini yaklaşık %50 civarında sabit bırakır.

Şarj Sınırlaması Devre Dışı Bırakma Durumları

Kimi vakit dizüstü bilgisayarınızı ağır işler için yahut uzun seyahatte prizden uzak kullanacaksanız, tam kapasiteye (%100) muhtaçlık duyabilirsiniz. Bu türlü bir durumda üreticinin yazılımından sonlandırmayı süreksiz olarak kapatmanız kafidir. Bazen bu mod otomatik olarak 24 saat sonra tekrar faal hale gelir yahut siz manuel kapatana kadar devrede kalır. Birden fazla kullanıcı, gündelik ev/iş kullanımında sonlandırmayı açık fiyat; yalnızca uzun seyahat yahut dış yerde çalışması gerektiğinde bu özelliği kapatır.

Pili Uzun Müddet Sağlıklı Tutmanın Öteki Yolları

Laptop bataryasının ömrünü korumak sırf şarj düzeyini %80’de sonlandırmaya bağlı değildir. Ek tedbirler de alarak pilin genel sıhhat durumunu güzelleştirebilirsiniz.

• Sıcaklık Denetimi: Bataryalar yüksek ısıya karşı hassastır. Dizüstü bilgisayarınızı çok ısınmaya yol açacak ortamlardan yahut direkt güneş ışığından koruyun. Tertipli fan paklığı ve soğutucu altlık kullanımı ısıyı düşürerek pilin rahat etmesini sağlar.
• Gereksiz Güç Tüketimini Azaltma: Ekran parlaklığını makul seviyeye düşürmek, kullanılmayan Bluetooth/Wi-Fi/Periferik donanımları kapatmak, LED klavye ışıklarını kısmak yahut kapatmak pil tüketimini önemli ölçüde azaltır.
• Düzenli Şarj Döngüsü: Büsbütün deşarj olmadan sık şarj etmek çağdaş Li-ion pillerde genelde sorun olmaz fakat yeniden de pili daima 0’a kadar indirmekten kaçınmak avantajlıdır. Ayrıyeten uzun müddet kullanmayacaksanız pil düzeyini %50 civarında tutup serin bir yerde koruma etmek önerilir.
• Orijinal Şarj Adaptörü Kullanımı: Yan sanayi yahut düşük kaliteli şarj adaptörleri voltaj istikrarını koruyamayabilir, bu da hem pilinize hem de laptopunuza ziyan verebilir.
• Yeni Kuşak Güç Ayarları: Windows yahut macOS güç seçeneklerini gözden geçirerek uyku/ekran kapanma sürelerinizi ayarlayın. Gereksiz art plan uygulamalarını kapatarak hem performansı hem de pil tasarrufunu artırabilirsiniz.

Laptop pil şarj sonlandırma özelliği, birden fazla dizüstü bilgisayarda direkt işletim sistemi yahut markaya özel bir yazılım üzerinden ulaşılabilen faydalı bir araçtır. Bilhassa aygıtınızı daima prize takılı kullanma eğilimindeyseniz, şarjı %80 üzere bir eşikte durdurmak pilin aşınma oranını düşürerek uzun vadede daha sağlıklı bir kullanım sağlar. ASUS, MSI, Lenovo, HP, Dell, Acer ve Surface üzere pek çok üretici bu özelliği kendi yazılımları aracılığıyla sunar. Şayet üreticiniz sunmuyorsa, haricî küçük araçlarla şarj yüzdesini izleyebilir yahut ikaz alarak kendiniz manuel olarak şarjı durdurabilirsiniz.

Yine de unutmayın: Çok sıcaklık, makûs adaptör kullanımı ve çok deşarj üzere faktörler de pil ömrünü kısaltabilir. Hasebiyle, pil ömrünü azami düzeyde tutmak için sırf şarj sonlandırma özelliğini değil, ısı idaresi ve güç tüketimini azaltan ayarlar üzere öteki sistemleri de birlikte uygulamak gerekiyor. Bu biçimde dizüstü bilgisayarınızın pil performansından daha uzun mühlet keyif alabilirsiniz.

Kaynak: İndir